کران بری یا کاپوتاژ فرایندی است که معمولاً به امور تجارت درون مرزی مربوط می‌شود. به این ترتیب کاپوتاژ یعنی انتقال کالا از گمرک یک کشور به یک گمرک دیگر در همان کشور از روش‌های مختلفی نظیر مسیر جاده‌ای، ریلی و دریایی. البته حواستان باشد که حمل کالا داخل کشور از نقطه‌ای به نقطه دیگر به خاطر کوتاه کردن مسافت یا صرفه‌جویی‌های اقتصادی، ممکن است از مرز خروج هم داشته باشد که به این فرایند هم کاپوتاژ می‌گویند. همچنین حمل و نقل بسته‌های پستی، کالا یا مسافر بین مقصد یا مبدأ یک کشور کاپوتاژ هوایی نام دارد. به این ترتیب شما پس از خرید از چین یا هر کشور دیگه‌ای ممکن است برای رساندن کالای خود به مقصد مجبور باشید از انواع مختلف کاپوتاژ استفاده کنید که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
در صورتی که محموله‌ها از طریق مسیر دریا یا رودخانه به مناطق آزاد جهت استفاده در آن ناحیه انتقال یابد، مقررات کران بری را شامل شده که به آن کاپوتاژ دریایی گفته می‌شود. در واقع به انتقال کالا از یک نقطه به نقطه دیگری از داخل کشور به وسیله راه‌های رودخانه‌ای و دریاهای درون مرزی کاپوتاژ گفته می‌شود. کاپوتاژ به خصوص در کشورهایی که مرز مشترک آبی با یکدیگر دارند بسیار دیده می‌شود. توجه داشته باشید کالای کاپوتاژ در زمان ورود به مناطق آزاد هزینه‌های گمرکی را شامل می‌شود. اما نکته‌ای که یک شرکت بازرگانی باید به آن توجه داشته باشد این است که نیازی به پرداخت سود بازرگانی و عوارض گمرک برای کالاهای کاپوتاژ نیست.
این عملیات بیشتر به صورت جابجایی بار، حمل و نقل مسافر، عملیات‌های مستقیم در ساحل‌های مربوط به انبار و گمرک انجام می‌شود. کران بری یا کاپوتاژ دریایی از جمله رایج‌ترین اصطلاح‌ها در حوزه حمل و نقل دریایی می‌باشد که دارای انواع مختلفی است. به این ترتیب قبل از حمل بار دریایی از چین توصیه می‌کنیم تا با اصطلاحات مهم کشتیرانی آشنا شوید.
شاید شما هم در زمان ترخیص کالا از چین و اقدام برای جابجایی آن، به آشنایی مختصر با کاربرد برگه کاپوتاژ نیاز داشته باشید. در این اظهارنامه اطلاعات و جزئیات دقیقی از ارزش کالا، وزن محموله، نوع بسته‌بندی، تعداد بار و همچنین مسیری که کالا باید طی کند و نام گمرک مقصد ذکر می‌شود. بعد از اینکه برگه یا اظهارنامه کاپوتاژ به گمرک ارائه شد، مرحله ارزیابی و معاینه کالا شروع می‌شود. در این مرحله گمرک وظیفه دارد تا ارزیابی و معاینه کالای شما و همچنین تطبیق مشخصات کالا با اطلاعات گفته شده در اظهارنامه را انجام دهد.
کالاهایی که ممنوعیتی برای صادر کردن آنها وجود ندارد با در نظر گرفتن قوانین مربوطه به صورت کاپوتاژ قابل حمل است. اما برای کاپوتاژ مواردی که صادرات آنها ممنوع شده است، باید این کار را تحت شرایط خاص و با تعهد از گمرک انجام دهید.
حواستان باشد که پروانه کاپوتاژ کالا جهت انتقال به گمرک مقصد باید دارای اعتبار لازم باشد. در صورتی که سه ماه از اعتبار پروانه گذشته باشد و کالا به گمرک مقصد نرسد، بار یا کالای شما به عنوان محموله‌ای که به مقصد نرسیده ثبت می‌شود. در این حالت بر اساس مقررات کالای کاپوتاژ به مقصد نرسیده، در صورتی که محموله شما مجاز باشد؛ مجوز خروجی آن صادر شده و اگر کالای کاپوتاژ شده ممنوع باشد؛ بار قاچاق محسوب می‌شود.
شاید قبل از ثبت سفارش کالا این سوال در خصوص تشریفات کاپوتاژ برای شما پیش آمده باشد؛ در پاسخ می‌توانیم بگوییم که گمرک ایران از روش‌های متفاوتی مثل انتشار آگهی، لیست گمرک‌های مجاز برای انجام تشریفات کاپوتاژ را اعلام می‌کند. خروج کالای کران بری از کشور و ورود دوباره آن فقط در موقعیت‌هایی مجاز است که دارای گمرک باشد و مجوزهای لازم توسط گمرک مربوطه جهت انجام امور تشریفات کاپوتاژ موجود باشد. در کنار لیستی که از طریق گمرک ایران اعلام می‌شود، گاهی احتمال دارد حمل کالا به صورت کران بری یا تشریفات کاپوتاژ در باقی گمرک‌ها هم امکان‌پذیر باشد. اما این اجازه فقط به وسیله اداره کل گمرک بعد از رسیدگی و پیگیری‌های لازم صادر می‌شود.
همانطور که اشاره کردیم هر کالایی که صادرات آن از کشور مجاز باشد میتواند طبق مقررات گفته شده به عنوان کاپوتاژ انتقال یابد. اما در صورتی که کالای انتخابی ممنوع الصدور باشد و جواز صادر شدن آن از کشور وجود نداشته باشد نمی‌توانید آن را کاپوتاژ کنید. مگر اینکه در شرایطی خاص از اداره کل گمرک مجوزهای مخصوص را گرفته باشد. در ادامه شما را بیشتر با شرایط کالای کاپوتاژ آشنا می‌کنیم.
گمرک طبق آیین نامه‌ها و مقررات تشخیص می‌دهد که چه کالاهایی به شکل کاپوتاژ تا مقصد می‌توانند حمل شوند. از جمله شرایط و مقررات کالای کاپوتاژ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شاید بخواهید با خودروی شخصی خود از کشور خارج شوید. برای انجام این کار باید با ارائه یک سری مدارک به اداره گمرک مجوزی تحت عنوان کاپوتاژ ماشین شخصی بگیرید. به این ترتیب کاپوتاژ ماشین شخصی به معنی داشتن مجوز خروج از کشور با ماشین شخصی است که توسط اداره گمرک ایران صادر می‌شود. فقط حواستان به زمان انقضای اعتبار کاپوتاژ ماشین باشد تا به موقع برای تمدید آن اقدام کنید.
از جمله مدارک مورد نیاز برای کاپوتاژ کردن خودرو می‌توان به گذرنامه، عکس سه در چهار بیمه نامه خودرو، گواهینامه ملی، برگ سبز خودرو، کارت ماشین سند کارخانه و حضور خود ماشین اشاره کرد. در نهایت حواستان باشد که برای خروج یا وارد کردن خودروی شخصی به پرداخت عوارض بازرگانی و حق سود نیازی نیست. شما فقط باید هزینه گمرکی خودرو را پرداخت کنید. در واقع کاپوتاژ خودرو این اجازه را به شما می‌دهد تا در بین کشورهای پذیرنده با خودروی شخصی تردد کنید.
ما در این مطلب بررسی کاملی از کران بری یا کاپوتاژ داشتیم. مطمئناً بعد از مطالعه این مقاله می‌دانید که حمل و نقل کالاهای مختلف در گمرک‌های یک کشور با چه شرایطی انجام می‌شود. آیین نامه‌ها و مقررات انجام این فرایند در مطالب بالا اشاره شد که توسط اداره کل گمرک کشور تعیین شده است.
